Ict-aspecten
gepubliceerd op 4 juni 2021
De Teams-omgeving en de licenties voor de tools voor online lesgeven – bij online onderwijs spelen ict-aspecten een belangrijke rol. Vaak zijn deze instellingsbreed georganiseerd en is er dus een goede afstemming nodig tussen het onderwijsteam en de ict-afdeling.
De ict-infrastructuur bouwt voort op een set afspraken, randvoorwaarden en standaarden waar goed over nagedacht is. Ze maken vaak deel uit van de complete ict-architectuur waar de ict-afdeling regie op voert. Hoewel het voor docenten en onderwijsteams niet nodig is om de hele architectuur te doorgronden, is het wel belangrijk om bij de inzet van ict in het onderwijs rekening te houden met een aantal principes en uitgangspunten.
Het is de rol van jou als bijvoorbeeld informatiemanager om met de onderwijzende collega’s te overleggen, zodat de ict-voorzieningen goed aansluiten op de behoeften. Als het onderwijsteam iets gedaan wil krijgen op het gebied van online onderwijs, is het bijvoorbeeld belangrijk voor de docent om te weten wie de informatiemanager van de instelling is. Mocht die er niet zijn, wat in een kleine organisatie nog weleens voorkomt, dan ligt die rol meestal bij de ict-manager. Een groeiend aantal mbo-instellingen maakt gebruik van i-coaches als schakel tussen de onderwijsteams en de afdeling ict. Essentieel is dat onderwijs en ict goed communiceren om van elkaar te begrijpen wat de doelen, wensen en randvoorwaarden zijn.
Het is ook weer niet nodig over alle ict-zaken afspraken te maken. De tijd dat de school bepaalde welke webbrowser je moest gebruiken ligt ver achter ons en er zijn online veel interessante ict-toepassingen te vinden waar geen ict-er aan te pas hoeft te komen. Denk bijvoorbeeld aan tools om online een quiz te maken. Er zijn verschillende modellen die je op weg helpen bij regulering rond ict en de succesvolle invoering van ict in het onderwijs, we lichten er hier twee uit: het Citadel-model en het Vier in balans-model.
Op deze pagina vind je informatie over:
Het Citadel-model
Het Citadel-model geeft goed weer in hoeverre je met regulering rond ict te maken hebt. Met de burcht, de stad en het landschap kun je ict-toepassingen indelen naar de mate waarin ze centraal beheerd en ondersteund worden.
Als een toepassing in de burcht staat, dus in het goed beveiligde en gereguleerde gebied van de ict-infrastructuur, moet je voldoen aan alle principes, afspraken en regels die daar gelden. Binnen de burcht is alles goed geregeld: de software is getest en wordt onderhouden, de toegang tot de gegevens is beveiligd en er worden backups gemaakt om te voorkomen dat er door fouten gegevens verloren gaan.. Een voorbeeld van een ict-systeem in de burcht is de studentenadministratie. Het gebruik van toepassingen in de burcht wordt door de instelling voorgeschreven. Dus: heeft jouw instelling gekozen om online lessen in MS Teams te verzorgen, dan mag jouw team daarvoor niet op eigen initiatief gebruik maken van Zoom.
Softwaretoepassingen die in de stad zijn gepositioneerd, worden in meer of mindere mate door de instelling beheerd en ondersteund. Er zijn in ieder geval op centraal niveau afspraken gemaakt met de leverancier, bijvoorbeeld in de vorm van licenties en verwerkersovereenkomsten. Er is echter keuzevrijheid; je hoeft deze programma’s niet te gebruiken. Daar zullen veel teams zich thuis bij voelen. Denk aan de ELO, die vaak centraal wordt aangeboden, maar de inrichting en gebruikte onderdelen kunnen per onderwijsteam variëren.
In het buitengebied heb je veel vrijheid, maar geniet je niet de bescherming en ondersteuning van de ict-afdeling. Omdat er met deze softwareleveranciers geen afspraken zijn gemaakt over bijvoorbeeld de bescherming van de gegevens en de privacy van de studenten, moet je zelf een goede afweging maken of de tool veilig te gebruiken is. Lees hier meer informatie over deze IBP-aspecten.
Bij je keuze voor een ict-toepassing is het verstandig om contact op te nemen met je informatiemanager of ibp-manager. Deze kan de gevolgen van jouw keuzes het best inschatten en samen met jou een weloverwogen besluit nemen.
Bron: SURF – Een flexibele en persoonlijke leeromgeving
Vier in balans
Alle instellingen maken in meer of mindere mate gebruik van ict in het onderwijs. Soms is dat sterk vanuit de technologie gedreven met als ambitie om daarbij steeds nieuwe dingen toe te passen. Bij andere instellingen is dat vanuit de onderwijsvisie ingegeven. Er is iets voor te zeggen om die onderwijsvisie als uitgangspunt te nemen, maar in beide gevallen is het van belang dat je goed weet wat er allemaal bij zo’n verandering als inzet van ict in het onderwijsproces komt kijken.
Hierbij wordt vaak het Vier in balans-model gebruikt. Dit model vat heel goed samen wat er uit wetenschappelijk onderzoek bekend is over een succesvolle invoering en gebruik van ict in het onderwijs.
Zorg allereerst voor een evenwichtige samenhang tussen de vier bouwstenen: visie, deskundigheid, digitaal leermateriaal en ict-infrastructuur.
- Visie: de opvatting van de school over wat goed onderwijs is en hoe dat te realiseren.
- Deskundigheid: de kennis en vaardigheden van docenten om onderwijsdoelstellingen met ict te bereiken. Uiteraard moet je overweg kunnen met de techniek, maar de kunst is ook die te verbinden met kennis van didactiek en vakinhoud.
- Digitaal leermateriaal: de beschikbaarheid van goede educatieve content en software.
- Ict-infrastructuur: de technische randvoorwaarden, zoals een robuuste netwerkomgeving, een digitale leer-werkomgeving, mobiele devices en goede wifi.
Als je echt werk wilt maken van les op afstand, is het in de eerste plaats belangrijk dat je dat onderbouwt vanuit een visie. Je wilt bijvoorbeeld beter, flexibeler, aantrekkelijker, effectiever onderwijs aanbieden. De docenten moeten daarin worden getraind en gecoacht en er moeten voldoende digitale leermiddelen en tools beschikbaar zijn. Bovendien moet de ict staan als een huis, zodat je erop kunt bouwen en vertrouwen.
Bron: Vier in balans-monitor