bijgewerkt op 3 maart 2022
Screencast
Video wordt steeds populairder in het onderwijs. Het is een ideaal medium voor uitleg, communicatie met de student en het demonstreren van vaardigheden. Steeds meer docenten ontdekken dat ze heel eenvoudig video’s kunnen maken en inzetten.
In deze uitleg richten we ons op screencasts, oftewel schermopnames. Daarbij neem je alle handelingen op die je op het scherm verricht. Ook kun je je stem als voice-over en het beeld van je webcam opnemen. Het is mogelijk om een screencast te maken terwijl je op je scherm een powerpointpresentatie afspeelt, net alsof je gewoon lesgeeft. Geef je ook uitleg, dan neemt de computer het als één video op. Met een paar klikken deel je de screencast met je studenten, die hem in hun eigen tempo kunnen bekijken.
Op deze pagina vind je informatie over:
- Screencast gebruiken in de les
- De voor- en nadelen van screencast
- Screencastvideo’s maken in Microsoft Office 365
- Alternatieve toepassingen
Gebruik in de les
Een screencastvideo leent zich uitstekend om de voorkennis van studenten te activeren en hen met vragen alvast te laten nadenken over de inhoud van de volgende les. Ook voor asynchrone uitleg zijn screencasts uitermate geschikt. Studenten kunnen een screencast als naslagwerk gebruiken om hun begrip te checken, een instructie te volgen en bij de verwerking van de stof, om zo steeds de lesstof op te zoeken die ze nodig hebben of om nogmaals de opdracht na te kijken. Bovendien kun je met een screencast aan het einde van de les de inhoud van de volgende les aankondigen om voorkennis te activeren
De voor- en nadelen van screencast
De voordelen van screencast zijn onder meer:
- Een beeld zegt meer dan duizend woorden, gebruik video’s om lesinhoud te visualiseren.
- Ben je eenmaal bekend met de software, dan maak je met een paar klikken een instructievideo of kennisclip.
- Film alles wat je op je computerscherm toont, zoals een powerpointpresentatie met gesproken uitleg en eventueel ook je webcambeeld.
- Deel de video eenvoudig via YouTube of Microsoft Stream.
- Maak een interactieve video met vragen, zodat je weet wat de studenten ervan begrepen hebben.
Enkele nadelen ervan:
- Het kan een drempel zijn om een video op te nemen: je stem klinkt vreemd, je stoort je aan de eh’s.
- Als het te lang duurt, gaat het ten koste van je motivatie. Tip: streef niet naar perfectie en vraag studenten om hun mening. Instructievideo’s en kennisclips maken en updaten kost vrij veel tijd, vooral in het begin. Ook dat kan een drempel vormen. Bepaal of een video het juiste medium is voor het doel dat je nastreeft, misschien werkt een pdf-bestand net zo goed.
Screencastvideo’s maken in Microsoft Office 365
In Office 365 kun je eenvoudig een screencast maken met PowerPoint. Gebruik het programma PowerPoint op je pc en niet PowerPoint Online, want daarin lukt het niet. Met de screencastfunctie film je alle handelingen op je computerscherm en verwerk je die tot video. Film bijvoorbeeld een powerpointpresentatie met uitleg over de werking van software, een instructie voor een online opdracht, et cetera. Alles wat je op je computerscherm doet kun je zo vastleggen en als video met studenten delen.
Deze stappen kun je doorlopen:
- Open PowerPoint op je computer en ga naar het menu ‘Invoegen’.
- Kies in het menu ‘Media’ voor ‘Schermopname maken’.
- Selecteer boven in je scherm het schermdeel dat je op wilt nemen en klik op ‘Opnemen’.
- Open nu bijvoorbeeld een powerpointpresentatie, klik door je dia’s en spreek je uitleg in.
- Ga met je muis naar de bovenkant van je scherm en klik op de stopknop.
- Je ziet je video nu in PowerPoint. Klik met de rechtermuisknop op de video en kies voor ‘Knippen’.
- Markeer met de groene en rode schuifjes het begin- en eindpunt van de video en klik op ‘Ok’.
- Klik weer met de rechtermuisknop op de video en kies voor ‘Media opslaan als…’.
- Je bewaart de video nu als een bestand op je computer.
- Wil je de video veilig met je studenten delen, ga dan naar jullie beveiligde videoplatform Stream via stream.microsoft.com, log in, upload de video en deel de link.
Weten hoe je een screencast in PowerPoint maakt? Dit is het stappenplan van Microsoft.
Voordelen van PowerPoint ten opzichte van andere toepassingen:
- Vrijwel alle docenten hebben PowerPoint op hun computer, zodat je geen andere software nodig hebt en meteen schermopnames kunt maken.
- Via het menu ‘Knippen’ kun je het start- en eindpunt van de video netjes afbakenen, zodat die precies op het juiste moment begint en eindigt.
Alternatieve toepassingen
Screencast-o-matic
Op de website screencast-o-matic.com maak je eenvoudig online een schermopname. Een account is niet nodig, je kunt direct aan de slag.
Voordelen van Screencast-o-matic ten opzichte van PowerPoint:
- Met een betaald account heb je een groot aantal montagemogelijkheden. Zo kun je knippen in schermopnames en ze voorzien van audio.
- Tegelijk met de schermopname kun je het beeld van je webcam opnemen om video’s persoonlijker te maken.
- Met één druk op de knop je video uploaden naar YouTube: een heel laagdrempelige manier om eens met deze vorm van onderwijs te experimenteren.
Nadelen van Screencast-o-matic ten opzichte van PowerPoint:
- Je moet een klein softwarepakket op de computer installeren. Dat maakt de toepassing zonder de juiste rechten niet bruikbaar.
- Er is een internetverbinding nodig om een screencast te maken. Dit kan lastig zijn als je bijvoorbeeld onderweg een video wilt maken.
Weten hoe Screencast-o-matic werkt? Bekijk hier een stappenplan (kickstarter).
Iorad
Met Iorad maak je een actieve screencast, waarbij de student alle acties die je in de video voordoet na kan doen. Zo activeer je de student en zorg je dat die niet alleen naar de handelingen kijkt, maar ze direct in de vingers krijgt! Met Iorad kun je slimme instructievideo’s maken over de werking van software, bijvoorbeeld om collega’s te tonen hoe de Outlook-agenda werkt of om studenten te leren hoe die nieuwe website precies in elkaar zit.
Voordelen van Iorad ten opzichte van PowerPoint:
- Actieve instructievideo’s, waarbij collega’s of studenten direct door een online toepassing heen klikken. Dit in tegenstelling tot de passieve video’s die je met PowerPoint maakt.
- Bij iedere stap die je in Iorad toont kun je met (gesproken) tekst, afbeeldingen en linkjes extra informatie toevoegen. Zo wordt je instructievideo een digitale speurtocht, waarbij je studenten met korte opdrachten een toepassing volledig laat ontdekken.
Nadelen van Iorad ten opzichte van PowerPoint:
- Het is heel uitgebreid, waardoor het lastiger is om het programma goed onder de knie te krijgen.
- Het behoort niet tot het Office 365-pakket. Dat maakt goede afspraken nodig over welke instructievideo’s er gemaakt worden, zodat ze deelbaar en overdraagbaar zijn binnen het team.
- Het is een betaalde toepassing.
Weten hoe Iorad werkt? Bekijk hier de Engelstalige uitlegvideo’s van Iorad.
Clipchamp
Clipchamp is een online platform voor videoproductie. Je kunt er screencasts mee maken en die op alle mogelijke manieren monteren. Kies een van de videotemplates voor een snelle start, zodat je precies ziet welk type beelden je nodig hebt om een video te maken. Vul een titel in, voeg muziek en een voice-over toe en voilà, je video is klaar!
Voordelen van Clipchamp ten opzichte van PowerPoint:
- Aangezien het een online platform is, heb je vanaf elke computer met een internetverbinding altijd je video’s bij de hand.
- Je kunt je video’s precies zo monteren zoals jij ze hebben wilt.
- Je kunt video’s op het juiste formaat maken voor de laptop, mobiele telefoon of een ander platform.
Nadelen van Clipchamp ten opzichte van PowerPoint:
- Het is heel uitgebreid, waardoor het lastiger is om het programma goed onder de knie te krijgen.
- Gewone instructievideo’s zijn prima voor studenten. Clipchamp is interessant voor docenten die streven naar semi professionele video’s voor een breder publiek.
- Het behoort niet tot het Office 365-pakket. Dat maakt goede afspraken nodig over welke instructievideo’s er gemaakt worden, zodat ze deelbaar en overdraagbaar zijn binnen het team.
- Voor diverse opties moet je betalen.
Weten hoe Clipchamp werkt? Bekijk hier de Engelstalige uitleg van Clipchamp.
Opnamefuncties van je computer of laptop
Zowel Windows- als Apple-computers hebben ingebouwde mogelijkheden om je scherm op te nemen. Dit is vrij eenvoudig uit te voeren en hiervoor hoef je niets extra’s te installeren. Een handige volgorde daarbij is:
1. Neem altijd eerst het scherm op (zonder geluid of haal het geluid later weg).
2. Kort daarna de video, waar nodig, in.
3. Speel dan de video af, terwijl je je stem opneemt (voice-over);
Tip: de microfoon van een moderne smartphone is van zeer hoge kwaliteit – gebruik een dictafoon app om daarmee je voice-over op te nemen.
Apple
Op een Mac computer kun je met de toetscombinatie Shift-⌘-5 verschillende mogelijkheden kiezen voor een screenshot of schermopname. Bij een schermopname kun je kiezen van welk computerscherm je wilt opnemen of welke gedeelte van je scherm. Muisklikken worden getoond in de opname en je kunt het resulterende filmpje eenvoudig bewerken in iMovie.
Tip: heb je, naast een Mac, ook een iPhone, dan kun je je stem opnemen op de iPhone in de standaard Dictafoon app. Daar kopieer je de audiotrack via de deel-knop, en vervolgens kun je de track plakken in het audiospoor van iMovie op je Mac, handig en snel!
Windows
In Windows 10 kun je je scherm opnemen met de zogeheten Gamebar. Die open je door Windows logotoets + G tegelijkertijd in te drukken. Je kunt vervolgens het venster van een app opnemen, bijvoorbeeld de webbrowser. Hier lees je hoe dat moet.
Maakt je onderwijsinstelling gebruik van Microsoft 365, dan kun je je scherm ook opnemen met Microsoft Stream, lees hier meer.